|
Չնայած պատմական հարուստ անցյալին, այսօրվա նոր քաղաքի հիմքը դրվել է միայն 1940 թվականին` առաջին առողջարանի կառուցման ավարտով: Հետագա տարիներին Ջերմուկը կառուցվել ու կառուցապատվել է, ստեղծվել են բոլոր հնարավորությունները ինչպես բնակչության, այնպես էլ հանգստացողների ակտիվ հանգստի, առողջության վերականգնման և զբոսաշրջության համար: 1967թվականին քաղաքը ձեռք է բերում հանրապետական նշանակության քաղաքի, իսկ 1970թվականին` համամիութենական նշանակության առողջարանի կարգավիճակ: 1980-ականներին քաղաքն ուներ շուրջ 10000բնակիչ, շուրջ 2000 մահճակալով առողջարանների ու պանսիոնատների ցանց` ակտիվ հանգստի և բուժման համար նախատեսված բոլոր ենթակառուցվածքներով ու ծառայություններով: Օբյեկտիվ պատճառներով առողջարանային քաղաքի ակտիվ կյանքը 1990-ականներից մեծ տեղատվություն ապրեց, որը սկսեց աշխուժանալ 1990-ական թվերի վերջերից:
Այժմ քայլեր են ձեռնարկվում քաղաքի առողջարանային, զբոսաշրջային համալիրը հարստացնելու և շուրջտարյա գործունեությամբ ապահովելու ուղղությամբ: Քաղաքի բնակչության թիվը այժմ կազմում է 7500 մարդ: Վարչական տարածքը` շուրջ 5,5 հազար հեկտար: Երևանի հետ կապվում է երկու ավտոմայրուղիներով, որոնցից «Ջերմուկ-Երասխ-Երևան» մայրուղին ավելի կարճ է և կազմում է շուրջ 170կմ: Քաղաքը «Երևան-Գորիս-Ստեփանակերտ» մայրուղուց գտնվում է 24 կմ հեռավորության վրա: Հրաշք ջրի հայտնաբերման մասին նույնիսկ լեգենդներ են հյուսվել: Վաղուց, շատ վաղուց, երբ մարդու ապրուստի հիմնական միջոցը որսորդությունն էր, այս կուսական անտառները լիքն էին ամենատարբեր որսատեսակներով: ԵՎ ահա, մի անգամ, փորձառու որսորդը նետահարում է երիտասարդ եղնիկին: Վիրավոր եղնիկը մեծ ճիգերով, վերջին ուժերը հավաքած, սկսում է փախչել: Որսորդը կրնկակոխ հետապնդւմ է նրան: Մի կերպ, ոտքերը հազիվ քարշ տալով, եղնիկը հասնում է Ջերմուկի հանքային աղբյուրներին, նետվում ջուրը և... այ քեզ հրաշք, ջրից դուրս է գալիս բոլորովին առողջ ու ապաքինված և անմիջապես անհետանում անտառի խորքը:
Կյանքում ամեն ինչ տեսած փորձառու որսորդը ապշում է հասարակ ջրի կատարած հրաշքից, և այդ օրվանից տարածվում է «Ջերմուկ» ջրի համբավը աշխարհե-աշխարհ, իսկ հրաշք ջրի գաղտնիքը մարդկանց հասցրած եղնիկը դառնում է ժողովրդի սիրելին ու Ջերմուկի խորհրդանիշը:
Ջերմուկի մեծ ջրվեժը` «Ջրահարսի վարսեր»
|
 |
Լինել Ջերմուկում և չտեսնել Ջերմուկի մեծ ջրվեժը, նշանակում է` չլինել Ջերմուկում: Շուրջ 70 մետր բարձրությունից Արփայի կիրճը գահավիժող բնության այս հրաշքը, որ թափված վարսեր է հիշեցնում, ժողովուրդն անվանել է «Ջրահարսի վարսեր» և հյուսել իր մյուս լեգենդը: Շատ հնուց այսօրվա ջրվեժի տեղում, անդնդախոր ժայռերի ծերպին գտնվում էր իշխանի ամրոցը, որի գեղեցկուհի դուստրը կուսական բնության մի մասն էր կազմում: Իշխանուհու ձեռքը խնդրելու էին գալիս աշխարհի տարբեր ծայրերից, սակայն նա մերժում էր բոլորին, քանզի նրա սիրտը պատկանում էր հովվի երիտասարդ, քաջարի ու գեղեցիկ որդուն: Ամեն օր, կեսգիշերից հետո, ամրոցի իր ննջարանի լուսամուտից դեռատի իշխանուհին ձորն էր նետում երկար պարանի ծայրը, որով հովվի որդին խոր կիրճից բարձրանում էր սիրեցյալի մոտ: Սակայն իշխանը շուտով իմանալով այդ մասին` գազազում, փրփրում և անիծում է դստերը. եթե մեկ էլ հանդիպի հովվի որդուն, թող ջրահարս դառնա ու ջրից երբեք դուրս չգա: Սակայն դեռատի սիրահարներին ոչինչ չէր պահում հանդիպման գայթակղությունից, և, հերթական անգամ, որպեսզի սիրեցյալին օգնի բարձրանալ իր դղյակը, գեղեցկուհին պարանի փոխարեն ժայռի բարձունքից կախում է իր երկար ու գեղեցիկ վարսերը: Սակայն նույն ակնթարթին կատարվում է հոր դաժան անեծքը. գեղեցկուհին դառնում է ջրահարս, իսկ կիրճ թափվող նրա գեղեցիկ վարսերը դառնում են հրաշագեղ մի ջրվեժ, որին ժողովուրդը անվանում է «Ջրահարսի վարսեր»:
Ջերմուկը ոչ միայն բազմաթիվ լեգենդների բնաշխարհ է, այլ նաև քաղաքում ու մերձակայքում սփռված բազմաթիվ պատմամշակութային հուշարձաններով ու տեսարժան կառույցներով, արկածային տուրիզմի սիրահարներին ձգող բազմաթիվ անդնդախոր ձորերով ու բարձր ժայռերով, քարանձավներով ու որսատեղիներով (Արփա-Սևան թունել, Կեչուտի ջրամբար, Գնդևանք, Վարդանի քար, Գլաձորի միջնադարյան համալսարան, Նորավանքի համալիր և այլն) հարուստ մի բացօդյա թանգարան:
Հատկապես գեղեցիկ է ջերմուկյան ձնառատ, փափուկ և արևոտ ձմեռը: Հարկ է նշել, որ արևոտ ու պայծառ օրերի քանակով քաղաքը նախկին միութենական առողջարանների մեջ զբաղեցնում էր առաջին տեղերից մեկը: Ձմեռային հանգստի, բուժման, մարզաձևերի համար բարենպաստ կլիմայական ու բնական պայմանների առկայությունը միշտ դեպի առողջարանային քաղաք է ձգել ձմեռային հանգստի սիրահարներին: 1967թվականից հանրապետական ենթակայության և 1970թվականից միութենական նշանակության առողջարանների կարգը դասված քաղաք առողջարանը այսօր հանգստացողներին ու զբոսաշրջիկներին է առաջարկում շուրջ 2000 մահճակալով առողջարանների, հյուրանոցների, պանսիոնատների, համաբուժարանների, ըմպելասրահի, լողավազանների, մարզահրապարակների, կինոթատրոնի, հասարակական սննդի օբյեկտների, բարերի ու սրճարանների ծառայությունները: |
ԲՆԱԿԼԻՄԱՅԱԿԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ
Վայոցձորյան համատարած չոր ու խստաշունչ բնությունը միանգամից տեղի է տալիս և Ձեր առջև բացվում է անտառածածկ լեռներով, ալպյան մարգագետիններով, կուսական բնությամբ զարդարված երկնամերձ մի օազիս, որը կոչվում է Ջերմուկ:Անկրկնելի է նաև Ջերմուկի կլիման, որի գաղտնիքը բացատրվում է նրանով, որ շրջապատված է 2500-3000 մետր բարձրության հասնող լեռնաշղթաներով և միայն հարավ-աեևմտյան ուղղությամբ, Արփայի գեղատեսիլ կիրճն է, որ դարպաս է ծառայում Արաքսի հովտից եկող օդային հոսանքների ներխուժման համար: Բացի այդ, քաղաքը գտնվում է 39աստիճան 50 րոպե աշխարհագրական լայնության վրա, որտեղ արևը հասնում է համեմատաբար մեծ բարձրության /ամռանը արևի մաքսիմալ բարձրությունը հասնում է մինչև 73 աստիճան 40 րոպե, իսկ մինիմալը` ձմռանը` 23 աստիճան/: Արևի այսպիսի դիրքի և քաղաքի բարձր դիրքի շնորհիվ, որոնք նպաստում են օդի թափանցիկությանը, նպաստավոր պայմաններ են ստեղծվում արևափայլի լարվածության համար: Այս բոլոր գործունների շնորհիվ գեղեցիկ ու հաճելի է Ջերմուկի զով ամառը, և ավելի, քան գեղեցիկ ու բազմերանգ` արևոտ աշունը: Իսկ Ջերմուկյան ձմեռը իր տեսակի մեջ այլ է և նույնպես անկրկնելի, երբ ամեն, ամեն ինչ ծածկվում է մեկ մետրից ավելի սպիտակաթույր ձյան շերտով, որին սակայն ուղեկցում է պարզ, կապույտ երկինքն ու աչք շլացնող արևը: Քաղաքի հարավային դիրքը և ռելիեֆի գոգավորությունը, որպես ամպամածությունը նվազեցնող գործոններ, նպաստում են արևափայլի տևողությանը, որը հանրապետությունում ամենաբարձր ցուցանիշներից է /տարեկան 2300 ժամ/: Օդի օրական միջին ջերմաստիճանը Ջերմուկում կազմում է` գարնանը` +0.4 աստիճան, ամռանը` +15.3 աստիճան, աշնանը` + 4.9 աստիճան, ձմռանը` -9 աստիճան: |
